Anonymous

Changes

From Karnataka Open Educational Resources
Line 117: Line 117:     
{| class="wikitable"
 
{| class="wikitable"
 +
! scope="col" style="width: 120px;" | ऋ. विलोम शब्द लिखिए :
 +
! scope="col" style="width: 120px;" | ए. अन्य लिंग रूप लिखिए :
 +
! scope="col" style="width: 120px;" | ऐ. अन्य वचन रूप लिखिए :
 
|-
 
|-
! ऋ. विलोम शब्द लिखिए :
+
| 1. निकट  x  दूर || 1. नौकर    -  नौकरानी || 1. आँखें  -  आँख
! ए. अन्य लिंग रूप लिखिए :
  −
! ऐ. अन्य वचन रूप लिखिए :
   
|-
 
|-
| 1. निकट  x    दूर
+
|2. पाप    x पुण्य ||2. मालिक  - मालकिन ||2. रुपया   -  रुपये
| 2. पाप    x   पुण्य
  −
| 3. निराशा x    आशा
  −
| 4. स्वीकार  x  अस्वीकार
  −
| 5. होश    x   बेहोश
   
|-
 
|-
| 1. नौकर    - नौकरानी
+
|3. निराशा  x आशा ||3. भिखारी  - भिखारिन||3. पैसे   - पैसा
| 2. मालिक  -  मालकिन
  −
| 3. भिखारी  -   भिखारिन
  −
| 4. बच्चा  -  बच्ची
  −
| 5. बूढ़ा   -   बुढ़िया
   
|-
 
|-
| 1. आँखें   - आँख
+
|4. स्वीकार  x  अस्वीकार ||4. बच्चा   -   बच्ची ||4. हाथ   -   हाथ
| 2. रुपया   - रुपये
+
|-
| 3. पैसे    - पैसा
+
| 5. होश    x   बेहोश  || 5. बूढ़ा    बुढ़िया || 5. रोटी  -  रोटियाँ
| 4. हाथ   -  हाथ
  −
| 5. रोटी  -  रोटियाँ
   
|}
 
|}
      
'''ओ. वाक्य में प्रयोग कीजिए :'''<br>
 
'''ओ. वाक्य में प्रयोग कीजिए :'''<br>
Line 156: Line 146:     
{| class="wikitable"
 
{| class="wikitable"
 +
! scope="col" style="width: 120px;" |
 +
! scope="col" style="width: 120px;" |क. प्रेरणार्थक रूप लिखिए :
 +
! scope="col" style="width: 120px;" |
 +
|-
 +
|1. सुनना||सुनाना ||सुनवाना
 
|-
 
|-
! क. प्रेरणार्थक रूप लिखिए :
+
|2. समझना ||समझाना||समझवाना
 
|-
 
|-
| 1. सुनना
+
|3. देना ||दिलाना||दिलवाना
| 2. समझना
  −
| 3. देना
  −
| 4. पकड़ना
  −
| 5. बैठना
   
|-
 
|-
| सुनाना
+
|4. पकड़ना||पकड़ाना ||पकड़वाना
| समझाना
  −
| दिलाना
  −
| पकड़ाना
  −
| बिठाना
   
|-
 
|-
| सुनवाना
+
|5. बैठना ||बिठाना ||बिठवाना
| समझवाना
  −
| दिलवाना
  −
| पकड़वाना
  −
| बिठवाना
   
|}
 
|}
       
{| class="wikitable"
 
{| class="wikitable"
 +
! scope="col" style="width: 120px;" |
 +
! scope="col" style="width: 120px;" |ख. दो-दो शब्द बनाइए :
 +
! scope="col" style="width: 120px;" |
 +
|-
 +
|र||रोज़||सुनवाना
 
|-
 
|-
! ख. दो-दो शब्द बनाइए :
+
|ब||बालक||बगीचा
 
|-
 
|-
|
+
|||भोपाल||भारत
|
  −
|
  −
|
  −
|
   
|-
 
|-
| रोज़
+
|||हँसना||ह्जार
| बालक
  −
| भोपाल
  −
| हँसना
  −
| शंकर
   
|-
 
|-
| रुपया
+
|||शंकर||शनी
| बगीचा
  −
| भारत
  −
| ह्जार
  −
| शनी
   
|}
 
|}
 
    
 
    
Line 210: Line 186:  
5. चूँ तक न करना = कुछ भी न बोलना।<br>
 
5. चूँ तक न करना = कुछ भी न बोलना।<br>
   −
'''च. विग्रह करके समास का नाम लिखिए :'''<br>
   
{| class="wikitable"
 
{| class="wikitable"
 +
! scope="col" style="width: 120px;" |शब्द 
 +
! scope="col" style="width: 120px;" |विग्रह-वाक्य
 +
! scope="col" style="width: 120px;" |समास का नाम 
 
|-
 
|-
!शब्द 
+
|1. श्रद्या-भक्ति||श्रद्या और भक्ति||द्वंद्व समास।
!विग्रह-वाक्य
  −
!समास का नाम
   
|-
 
|-
|1. श्रद्या-भक्ति
+
|2. होश-हवास||होश + हवास||अव्ययीभाव समास। 
|2. होश-हवास
  −
|3. चौमासा
  −
|4. प्रतिदिन
   
|-
 
|-
|श्रद्या और भक्ति
+
|3. चौमासा||चार मासों का समूह||द्विगु समास।
|होश + हवास
  −
|चार मासों का समूह
  −
| दिन-दिन
   
|-
 
|-
|द्वंद्व समास।
+
|4. प्रतिदिन||दिन-दिन||अव्ययीभाव समास।  
|अव्ययीभाव समास। 
  −
|द्विगु समास।
  −
|अव्ययीभाव समास।  
   
|}
 
|}
    
=भाषा गतिविधियों / परियोजनाओं=
 
=भाषा गतिविधियों / परियोजनाओं=
 
=पाठ प्रतिक्रिया=
 
=पाठ प्रतिक्रिया=
45

edits