ಆಹಾರ ಸಂಗ್ರಹಣೆ ಮತ್ತು ಸಂರಕ್ಷಣೆ
| ವಿಜ್ಞಾನದ ತತ್ವಶಾಸ್ತ್ರ |
ಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳ ತಯಾರಿಕೆಗೆ ಬೇಕಾಗುವ ತಾಳೆಪಟ್ಟಿಗೆ ಇಲ್ಲಿ ಕ್ಲಿಕ್ಕಿಸಿ
ಪರಿಕಲ್ಪನಾ ನಕ್ಷೆ
ಪಠ್ಯಪುಸ್ತಕ
ಪಠ್ಯಪುಸ್ತಕದ ಲಿಂಕ್ ಗಳನ್ನು ಇಲ್ಲಿ ಸೇರಿಸಲು, ದಯವಿಟ್ಟು ಸೂಚನೆಗಳನ್ನು ಅನುಸರಿಸಿ:
(ಉಪ-ಪುಟವನ್ನು ಸೃಷ್ಟಿಸಲು ಇಲ್ಲಿ ಕ್ಲಿಕ್ಕಿಸಿ)
ಮತ್ತಷ್ಟು ಮಾಹಿತಿ
ಉಪಯುಕ್ತ ವೆಬ್ ಸೈಟ್ ಗಳು
ಸಂಬಂಧ ಪುಸ್ತಕಗಳು
ಭೋಧನೆಯ ರೂಪರೇಶಗಳು
ಪರಿಕಲ್ಪನೆ : ಆಹಾರ ಸಂಗ್ರಹಣೆ ಮತ್ತು ಸಂರಕ್ಷಣೆ
ಕಲಿಕೆಯ ಉದ್ದೇಶಗಳು
- ಆಹಾರ ಕೆಡಲು ಕಾರಣವಾಗಿರುವ ಅಂಶಗಳನ್ನು ತಿಳಿಯುವರು
- ಆಹಾರ ಸಂಗ್ರಹಣೆ ಮತ್ತು ಸಂರಕ್ಷಣೆಗಳ ಮಹತ್ವವನ್ನು ಮನಗಾಣುವರು.
- ಆಹಾರ ಸಂಗ್ರಹಣೆ ಮತ್ತು ಸಂರಕ್ಷಿಸುವ ವಿಧಾನಗಳನ್ನು ತಿಳಿಯುವರು.
- ಆಹಾರ ಸಂಗ್ರಹಿಸುವ ಸಾಪ್ರಂದಾಯಿಕ ವಿಧಾನಗಳನ್ನು ಗುರುತಿಸುವರು
- ಆಹಾರ ಸಂರಕ್ಷಿಸಲು ತೆಗೆದುಕೊಳ್ಳಬಹುದಾದ ಮುನ್ನೆಚರಿಕೆ ಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಅರಿಯುವರು
ಶಿಕ್ಷಕರಿಗೆ ಟಿಪ್ಪಣಿ
ಅನಾದಿ ಕಾಲದಿಂದಲು ಮಾನವ ಪ್ರಕೃತಿಯಲ್ಲಿನ ಆಹಾರಗಳನ್ನು ಬಳಕೆ ಮಾಡುತ್ತ ಬಂದಿರುತ್ತಾನೆ. ಆದರೆ ಜನಸಂಖ್ಯೆ ಹೆಚ್ಚಳದಿಂದ ಆಹಾರದ ಬೇಡಿಕೆ ದಿನದಿಂದ ದಿನಕ್ಕೆ ಹೆಚ್ಚಾಗುತ್ತಲೆ ಇದೆ, ಈ ಬೇಡಿಕೆಗಳನ್ನು ಪೂರೈಸಲು ಅನೇಕ ಹೊಸ ಹೊಸ ವಿಧಾನಗಳನ್ನು ಆವಿಸ್ಕರಿಸಿರುತ್ತಾನೆ. ಆಹಾರ ಉತ್ಪಾನದನೆಯಲ್ಲಿ ಸಾಕಷ್ಟು ಹೆಚ್ಚಳವಾಗಿದ್ದರು ಆಹಾರ ಕೊರತೆಯನ್ನು ಎದುರಿಸುತ್ತಿದ್ದೇವೆ, ಇದಕ್ಕೆ ಕಾರಣ ಬೆಳೆದ ಆಹಾರವನ್ನು ದೀರ್ಘಕಾಲದವರೆಗೆ ಸಂರಕ್ಷಿಸಿ ಸಂಗ್ರಹಿಸಲು ವಿಪಲರಾಗುತ್ತಿದ್ದೇವೆ. ಉತ್ಪಾದಕರಿಂದ ಗ್ರಾಹಕರಿಗೆ ತಲುಪುವ ವೇಳೆ ಶೇಕಡ 10-15% ರಷ್ಟು ಆಹಾರ ಪದಾರ್ಥಗಳು ನಷ್ಟವಾಗುತ್ತಿವೆ, ಮತ್ತು ಶೇಕಡ 10% ವಿವಿಧ ಸಮಾಂರಭಗಳಿಂದ, ಹೋಟಲ್‌ಗಳಿಂದ ಹಾಳಾಗುತ್ತಿದೆ. ಈ ಆಹಾರವನ್ನು ಸಂರಕ್ಷಿಸಿ ಸಂಗ್ರಹಿಸುವ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಮತ್ತು ಆಧುನಿಕ ವಿಧಾನಗಳನ್ನು ಸಮರ್ಥವಾಗಿ ಬಳಸಬೇಕಾಗಿದೆ.
ಆಹಾರ ಕೆಡುವಿಕೆ
ಆಹಾರ ಉತ್ಪನ್ನಗಳನ್ನು ಸರಿಯಾರಿ ಶೇಖರಿಸಿದಿದ್ದಲ್ಲಿ ಆಹಾರ ಕೆಡುತ್ತದೆ. ಆಹಾರ ಕೆಟ್ಟು ನಷ್ಟವಾಗಲು ಪ್ರಮುಖ ಕಾರಣಗಳೆಂದರೆ
೧.ಆಂತರಿಕ ಅಂಶಗಳು : ಆಹಾರವನ್ನು ಒಳಗಿನಿಂದಲೇ ಕೆಡುವಂತೆ ಮಾಡುತ್ತವೆ
- ಆಹಾರದಲ್ಲಿರುವ ತೇವಾಂಶ :ಆಹಾರದಲ್ಲಿರುವ ನೀರನಾಂಶ ಆಹಾರ ಬೇಗ ಕೊಳೆಯುವಂತೆ ಮಾಡುತ್ತದೆ.
- ಆಹಾರದಲ್ಲಿರುವ ಕಿಣ್ವಗಳು :ಕಿಣ್ವಗಳು ಆಹಾರದಲ್ಲಿ ರಾಸಾಯನಿಕ ಬದಲಾವಣೆಯನ್ನುಂಟು ಮಾಡುತ್ತವೆ.
೨.ಬಾಹ್ಯ ಅಂಶಗಳು : ಆಹಾರದ ಹೊರಗಿನ ಅಂದರೆ ಆಹಾರದ ಸುತ್ತಮುತ್ತಲ ಅಂಶಗಳು
- ಉಷ್ಣತೆ ಮತ್ತು ತೇವಾಂಶ :ಆಹಾರ ಸಂಗ್ರಹಿಸುವ ಸ್ಥಳದ ಸುತ್ತಮುತ್ತಲ ಇರುವ ಉಷ್ಣತೆ ಮತ್ತು ತೇವಾಂಶ ಆಹಾರ ಕೆಡಲು ಕಾರಣವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಉದಾ: ಬೇಸಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಉಷ್ಣತೆ ಹೆಚ್ಚಿರುವುದರಿಂದ ಆಹಾರ ಬೇಗ ಕೆಡುತ್ತದೆ ಆದರೆ ಚಳಿಗಾಲದಲ್ಲಿ ಆಹಾರ ಬೇಗ ಕೇಡುವುದಿಲ್ಲ.
- ಸಂಗ್ರಹಾಗಾರಗಳ ರಚನೆಯಲ್ಲಿನ ದೋಷ :ಆಹಾರಗಳಿಗೆ ಸರಿಯಾದ ಸಂಗ್ರಹಾಗಾರವನ್ನು ಆಯ್ಕೆ ಮಾಡದೆ ಇರುವುದರಿಂದ ಆಗುವುದು ಉದಾ: ಉಪ್ಪಿನಕಾಯಿ ಅಥವಾ ಮಜ್ಜಿಗೆ (ಆಮ್ಲಿಯತೆಯನ್ನು) ಹೊಂದಿರುವ ಆಹಾರಗಳನ್ನು ಲೋಹದ ಪಾತ್ರೆಗಳಲ್ಲಿ ಸಂಗ್ರಹಿಸುವುದು.
- ಸೂಕ್ಷ್ಮಜೀವಿಗಳು :ಸೂಕ್ಷ್ಮಜೀವಿಗಳ ಬೆಳವಣಿಗೆ ಆಹಾರ ಬೇಗ ಕೇಡುವಂತೆ ಮಾಡುತ್ತದೆ.
- ಕೀಟ ಪಿಡುಗುಗಳು :ಆಹಾರದಲ್ಲಿರುವ ಕೀಟಗಳು ಆಹಾರದಲ್ಲಿ ವಿಷಯುಕ್ತ ಪದರ್ಥಾಗಳನ್ನು ಬಿಡುಗಡೆ ಮಾಡುವುದರ ಮೂಲಕ ಆಹಾರ ಕೇಡಲು ಕಾರಣವಾಗುತ್ತವೆ
- ದಂಶಕಗಳು ಮತ್ತು ಪಕ್ಷಿಗಳು :ಆಹಾರದ ಬೇಳೆಗಳು ಸಮೃದ್ದವಾದಗ ಅನೇಕ ಪಕ್ಷಿಗಳು ಕಾಳುಗಳನ್ನು ತಿನ್ನುವುದರ ಮೂಲಕ, ದಂಶಕಗಳಾದ ಹೆಗ್ಗಣ, ಇಲಿ, ಆಳಿಲುಗಳು ಆಹಾರ ನಷ್ಟಕ್ಕೆ ಕಾರಣವಾಗುವವು
ಆಹಾರ ಸಂರಕ್ಷಣೆಯ ವಿಧಾನಗಳು
ರಾಸಾಯನಿಕ ವಿಧಾನ : ರಾಸಾಯನಿಕ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಬಳಸಿ ಆಹಾರವನ್ನು ದೀರ್ಘಕಾಲದವರೆಗೆ ಕೆಡದಂತೆ ಸಂರಕ್ಷಿಸುವ ವಿಧಾನ. ಉಪ್ಪಿನಕಾಯಿ, ಮೀನು, ಮಾಂಸ ಮತ್ತು ಮೆಣಸಿನಕಾಯಿ ಪುಡಿಗೆ ಉಪ್ಪುನ್ನು ಬೆರಸಿ ಸಂರಕ್ಷಿಸುತ್ತಾರೆ. ತಾಜಾ ಹಣ್ಣುಗಳು, ಹಣ್ಣಿನ ರಸ ಸ್ಕಾಷ್‌, ಜಾಮ್‌ ಗಳಿಗೆ ಸೋಡಿಯಂ ಬೆಂಜೊಯೇಟ್, ಸೋಡಿಯಂ ಮೆಟಾಬೈಸಲ್ಫೇಟ್ ಅಥವಾ ಪೊಟಾಸಿಯಂ ಮೆಟಾಬೈಸಲ್ಫೇಟ್ ನಂತಹ ರಾಸಾಯನಿಕ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಬಳಸಿ ಸಂಗ್ರಹಿಸಬಹುದು. ಸಿಹಿ ಪದರ್ಥಾಗಳನ್ನು ಸಕ್ಕರೆ ಅಥವಾ ಸಕ್ಕರೆ ಪಾಕ ಬಳಸಿ ಹಲವು ದಿನಗಲವರೆಗೆ ಸಂಗ್ರಹಿಸಬಹುದು.
ನಿರ್ಜಲೀಕರಣ : ಆಹಾರದಲ್ಲಿರುವ ನೀರಿನಾಂಶವನ್ನು ತೆಗೆದು ಹಾಕುವುದು. ನಿರ್ಜಲೀಕರಣವನ್ನು ಈ ರೀತಿ ನಿರ್ವಹಿಸಬಹುದು
- ಎ. ಬಿಸಿಲಿನಲ್ಲಿ ಒಣಗಿಸುವುದು - ಕಾಳುಗಳು, ದಾನ್ಯಗಳು, ಹಪ್ಪಳ, ಸಂಡಿಗೆ, ಸಾವಿಗೆ ಇತ್ಯಾದಿ
- ಬಿ. ಬಿಸಿಗಾಳಿಯಿಂದ ಒಣಗಿಸುವುದು - ದ್ರಾಕ್ಷಿ, ಒಣಹಣ್ಣುಗಳು, ಆಲೂಗಡ್ಡೆ ಚಿಪ್ಸ್, ಈರುಳ್ಳಿ ಇತ್ಯಾದಿಗಳು
- ಸಿ. ನಿರ್ವಾತದಲ್ಲಿ (ವಾಯುಶೂನ್ಯತೆಯಲ್ಲಿ) ಒಣಗಿಸುವುದು - ಹಾಲಿನ ಪುಡಿ, ಗಿಣ್ಣದ ಪುಡಿ, ಐಸ್‌ಕ್ರೀಂ ಪುಡಿ ಇತ್ಯಾದಿ
ಶೀತಕ ಸಂಗ್ರಹಣೆ : ಆಹಾರ ಪದರ್ಥಾಗಳನ್ನು 60ಸೆ. ನಿಂದ 80ಸೆ. ಉಷ್ಣತೆಯಲ್ಲಿ ಸಂಗ್ರಹಿಸುವ ವಿಧಾನ
ಈ ವಿಧಾನದಲ್ಲಿ ತರಕಾರಿಗಳು, ಹಣ್ಣುಗಳು, ಮಾಂಸ, ಮೀನು, ಹಾಲು, ಹಾಲಿನ ಉತ್ಪನ್ನಗಳು ಮತ್ತು ಬೇಯಿಸಿದ ಆಹಾರ ಪದಾರ್ಥಗಳನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸಬಹುದು.
ಘನೀಕರಿಸುವಿಕೆ : ಆಹಾರ ಪದರ್ಥಾಗಳನ್ನು 00 ಸೆ.ಗಿಂತ ಕಡಿಮೆ ಉಷ್ಣತೆಯಲ್ಲಿ ಸಂಗ್ರಹಿಸುವ ವಿಧಾನ, ಈ ಉಷ್ಣತೆಯಲ್ಲಿ ಸೂಕ್ಷ್ಮಜೀವಿಗಳ ಮತ್ತು ಕಿಣ್ವಗಳ ಚಟುವಟಿಗಳು ಕಡಿಮೆಯಾಗುವುದರಿಂದ ಆಹಾರವನ್ನು ದೀರ್ಘಕಾಲದವರೆಗೆ ಸಂಗ್ರಹಿಸಡಬಹುದು.
ಪಾಶ್ಚರೀಕರಣ : ಹಾಲನ್ನು 650 ಸೆ. ಉಷ್ಣತೆಯಲ್ಲಿ ಸುಮಾರು 30 ನಿಮಿಷಗಳವರೆಗೆ ಕುದಿಸಿ ತಕ್ಷಣ ತಂಪುಗೊಳಿಸಿ ಕಡಿಮೆ ಅಂದರೆ 50 ಸೆ. ಉಷ್ಣತೆಯಲ್ಲಿ ಸಂಗ್ರಹಿಸುವ ವಿಧಾನ (ಲೂಯಿ ಪ್ಯಾಶ್ಚರರು ಸೂಕ್ಷ್ಮಜೀವಿಗಳನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸಲು ಅನುಸರಿಸಿದ ಈ ವಿಧಾನವನ್ನು ಹಾಲಿನ ಸಂರಕ್ಷಣೆಗೆ ಬಳಸುವುದರಿಂದ ಅವರ ಹೆಸರನ್ನೆ ಇಡಲಾಗಿದೆ.)
ಹೊದಿಕೆ /ಲೇಪನ ವಿಧಾನ : ಎಣ್ಣೆ ಅಥವಾ ಮೆಣದ ತೆಳು ಲೇಪನವನ್ನು ಮಾಡಿ ಸಂಗ್ರಹಿಸುವುದು ಅಥವಾ ಪ್ಲಾಸ್ಟಿ ಕ್‌ನ ಹೊದಿಕೆ ಇಲ್ಲವೇ ಅಲ್ಯುಮಿನಿಯಂ ತೆಳುಹಾಳೆಗಳನ್ನು ಆಹಾರಗಳ ಮೇಲೆ ಹೊದಿಕೆ ಮಾಡುವುದುರಿಂದ ಆಹಾರವನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸುವ ವಿಧಾನವಾಗಿದೆ. ಉದಾ: ಮೊಟ್ಟೆ, ಸೇಬಿನಂತಹ ಹಣ್ಣು, ಸಫೋಟ ಇತ್ಯಾದಿ
ಕ್ಯಾನಿಂಗ್‌ : ಕೆಲವು ಆಹಾರ ಪದಾರ್ಥಗಳನ್ನು ಸ್ವಚ್ಛವಾದ ಹಾಗೂ ಬಿಸಿ ಆವಿಯಿಂದ ಶುದ್ಧಗೊಳಿಸಿದ ಡಬ್ಬಿಗಳಲ್ಲಿ ಒತ್ತಡದಲ್ಲಿ ತುಂಬಿ ಮೊಹರು ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ನಂತರ ಮೊಹರು ಮಾಡಿದ ಡಬ್ಬಿಗಳನ್ನು ಆಧಿಕ ಉಷ್ಣತೆಗೆ ಒಡ್ಡಿ ತಂಪುಗೊಳಿಸಿದಾಗ ಸೂಕ್ಷ್ಮಾಣು ಜೀವಿಗಳು ನಾಶವಾಗುತ್ತವೆ. ಈ ವಿಧಾನದಲ್ಲಿ ಹಸಿರು ಬಟಾಣಿ, ಜಾಮ್‌, ಜೆಲ್ಲಿ, ಹಣ್ಣಿನ ರಸ ಇತ್ಯಾದಿಗಳು
ವಿಕಿರಣತೆಗೆ ಒಡ್ಡುವುದು : ಆಹಾರ ಪದಾರ್ಥಗಳನ್ನು ವೈಜ್ಞಾನಿಕವಾಗಿ ಪಟ್ಟಿಗೆಗೆ ತುಂಬಿ (ಪೊಟ್ಟಣ ಕಟ್ಟಿ) ಸಾಕಷ್ಟು ಪ್ರಮಾಣದ ಗಾಮಾ ವಿಕಿರಣಗಳನ್ನು ಅದರ ಮೂಲಕ ಹಾಯಿಸುವುದು. ಅಯಾನೀಕೃತ ವಿಕಿರಣಗಳು ಆಹಾರ ಪದಾರ್ಥಗಳ ಮುಖಾಂತರ ಹಾದು ಸೂಕ್ಷ್ಮಜೀವಿಗಳನ್ನು ನಾಶಪಡಿಸುತ್ತದೆ. ಉದಾ: ಪ್ಯಾಕ್‌ ಮಾಡಿದ ಹಣ್ಣುಗಳು, ತರಕಾರಿಗಳು, ಲೋಹದ ಡಬ್ಬಿಗಳಲ್ಲಿ ಸಂಗ್ರಹಿಸುವ ಆಹಾರ ಪದಾರ್ಥಗಳು
ಚಟುವಟಿಕೆ ಸಂಖ್ಯೆ
- ಬೇಕಾಗುವ ಪದಾರ್ಥಗಳು ಅಥವ ಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳು
- ಪೂರ್ವಾಪೇಕ್ಷಿತ/ ಸೂಚನೆಗಳು , ಇದ್ದರೆ
- ಬಹುಮಾಧ್ಯಮ ಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳು
- ಅಂತರ್ಜಾಲದ ಸಹವರ್ತನೆಗಳು
- ವಿಧಾನ/ಬೆಳವಣಿಗೆಯ ಪ್ರಶ್ನೆಗಳು
- ಮೌಲ್ಯ ನಿರ್ಣಯ
- ಪ್ರಶ್ನೆಗಳು
ಯೋಜನೆಗಳು
- ನಿತ್ಯ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ಬಳಸುವ ಆಹಾರಗಳನ್ನು ಬೇಗ ಕೇಡುವ ಮತ್ತು ಬೇಗ ಕೇಡದಂತಹ ಆಹಾಗಳನ್ನಾಗಿ ಪಟ್ಟಿ ಮಾಡಿ ಅವುಗಳ ಸಂಗ್ರಹಯೋಗ್ಯ ಕಾಲ (ಶೆಲ್ಫ್ ಲೈಫ್‌) ಗಳನ್ನು ಗುರುತಿಸುವುದು.
- ನಿಮ್ಮ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ವಿವಿಧ ಆಹಾಗಳನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸುವ ವಿಧಾನಗಳನ್ನು ಪಟ್ಟಿ ಮಾಡಿರಿ
- ನಿಮ್ಮ ಮನೆಯಲ್ಲಿ ಸಂಸ್ಕರಣೆ ಮಾಡಿ ಸಂಗ್ರಹಿಸುವ ಆಹಾರಗಳಾವುವು ? ಅವುಗಳನ್ನು ಸಂಸ್ಕರಣೆ ಮಾಡುವ ವಿಧಾನ ಮತ್ತು ಅವುಗಳನ್ನು ಸಂಗ್ರಹಿಸುವ ಕಾಲವೆಷ್ಟು ಎಂಬುದು ಕುರಿತು ಯೋಜನೆ ತಯಾರಿಸಿ.
ವಿಜ್ಞಾನ ವಿನೋದ
ಬಳಕೆ
ಈ ಟೆಂಪ್ಲೇಟನ್ನು ಬಳಸಲು ಹೊಸ ಪುಟವನ್ನು ಸೃಷ್ಠಿಸಿ {{subst:ವಿಜ್ಞಾನ-ವಿಷಯ}} ಅನ್ನು ಟೈಪ್ ಮಾಡಿ.